Sivas’ta Toprakla Başlayan Bir Tutku Hikâyesi
Arkadaşlar, bir düşünün: rüzgârın Anadolu bozkırından estiği, kışın sert geçtiği ama yazın güneşin toprağına can verdiği bir coğrafyada, her yıl sabırla ekilen tohumların, emekle yoğrulup sofralara umut olarak ulaştığını… İşte bu yazı, sizleri Sivas’ta toprakla kurulan bağın, emekle filizlenen ürünlerin ve geleceğe dair umutların hikâyesine davet ediyor. Sivas’ta en çok nelerin yetiştiğini, bu toprakların neden “bereketli” sayıldığını ve belki de adını duymadığınız alanlardaki potansiyeli birlikte keşfedelim.
—
Sivas Tarımının Kökeni: Geçmişten Günümüze Bir Mercek
Sivas, tarih boyunca Orta Anadolu’nun tahıl ambarlarından biri olmuş bir şehir. Yüksek yaylalar, bozkır iklimi, geniş ovalar… Hepsi bir araya gelip bu toprakları hububatın, endüstri bitkilerinin ve yem bitkilerinin verimli bir yuvası hâline getirmiş. ([Sivasagel][1])
Geleneksel olarak buğday ve arpa gibi tahıllar, Sivas çiftçisinin en güvenilir “güvenlik ağı” olmuş. Günümüzde de bu durum değişmedi: İl genelinde 7,9 milyon dekar alanda tarım yapılırken bunun 3,9 milyon dekarında buğday ve arpa üretimi gerçekleşiyor. ([Habertürk][2])
Ancak Sivas tarımı yalnızca tahıldan ibaret değil. Patates, şeker pancarı, yem bitkileri (yonca, korunga vb.), meyve ve hatta sebze üretimi de uzun yıllardır var. ([Sivasagel][1])
—
Bugünün Sivas’ı: Ne Yetişiyor, Neye Odaklanılıyor?
Tahıl ve Hububat: Buğday & Arpa
Bugün Sivas, Türkiye’nin tahıl üretiminde önde gelen illerinden biri. Özellikle buğdayda 8., arpa üretiminde 5. sırada yer alıyor. ([Gündem Sivas][3]) Buğday ve arpa üzerine son yıllarda yapılan ıslah çalışmaları, yerel iklim ve toprak koşullarına daha iyi uyum sağlayan çeşitlerin geliştirilmesine odaklanıyor. Böylece çiftçilerin verimi ve kaliteyi artırması, dışa bağımlılığın azalması hedefleniyor. ([Habertürk][2])
Endüstri / Tarımsal Yan Ürünler: Şeker Pancarı, Patates, Yem Bitkileri
Tahılın yanı sıra Sivas’ta şeker pancarı ile patates üretimi de önemli. Özellikle şeker pancarında geçmiş yıllarda rekor seviyeye yakın üretimler görülmüş; pancar üretimi Sivas’ı ülke genelinde öne çıkarmış. ([Sivasagel][1])
Ayrıca yonca, korunga gibi yem bitkileri ve yem otu üretimi ile hayvancılık için önemli bir kaynak sağlanıyor. Bu da Sivas’ı sadece tahıl değil, yem — hayvan yetiştiriciliği bağlamında da stratejik kılıyor. ([Sivasagel][1])
Meyve & Sebze: Sivas’ın Daha Az Bilinen Başarısı
Çoğu zaman Sivas deyince ilk akla tahıl gelse de, şehirde meyve — sebze üretimi de zamanla gelişmiş. Elma, armut, kayısı (zerdali), baklagil gibi ürünlerle küçük çaplı ama değerli üretimler yapılıyor. ([Sivasagel][1]) Ayrıca sofralık sebzeler, bakliyat — fasulye gibi ürünler de kayıt altında. ([Sivasagel][1])
—
Bilim, İnovasyon ve Yeni Ufuklar: Ne Değişiyor?
2025 itibarıyla Sivas’ta, Sivas Bilim ve Teknoloji Üniversitesi (SBTÜ), yerel çiftçiler, kamu kurumları ve özel sektör ortaklığıyla ıslah çalışmaları başladı. Yerli buğday ve arpa çeşitleri, Sivas’ın iklim ve toprak koşullarında test ediliyor. Bu adım, uzun vadede hem verim hem de kaliteyi artırmayı amaçlıyor. ([Habertürk][2])
Ayrıca sulanabilir arazilerin artırılması, sertifikalı tohum dağıtımı ve modern tarım tekniklerine geçişle birlikte Sivas tarımında “katma değeri yüksek ürünler” öne çıkabiliyor. ([Sivas Tarım ve Orman Müdürlüğü][4])
Bu da demek ki: Sivas, sadece tahıl ambarı değil — gelecekte organik tarım, kaliteli sebze-meyve üretimi, hayvancılık + yem bitkisi döngüsü, belki de agro‑turizm ile adından söz ettirecek.
—
Beklenmedik Köşeler: Tarım, Ekoloji ve Kültürün Kesiştiği Yer
Düşünün: Sivas’ın geniş bozkır toprakları, sadece ekmeklik tahıl değil; uygun koşullar sağlandığında aromatik ve yerel baklagil otlarının — kurutmalık domateslerin, baklagil çeşitlerinin — yetişebileceği toprak demek. Bu da hem sürdürülebilirlik hem de yerel mutfak kültürünün korunması açısından önemli.
Ayrıca yem bitkileri üretiminin artması, hayvancılık ve geleneksel el sanatları için de fırsat olabilir: yünüyle, otuyla, sütüyle bir “yeni köy gerçekliği”. Şehirde yaşayıp köylü geçmişini korumak isteyen gençler için bile…
Tarım + eğitim + teknoloji üçgeni, Sivas’a sadece üretim değil; “yaşam alanı” vizyonu kazandırabilir. Bu da kırsal nüfusun devamlılığı, göçün yavaşlaması, kültürel mirasın korunması demek olabilir.
—
Geleceğe Dair Düşünceler: Sivas Tarımı Nereye Gidiyor?
Yerli tohumu geliştirme ve bilimsel ıslah çalışmaları yaygınlaştıkça, Sivas’ta hem verim hem çeşitlilik artacak. Özellikle hububat + yem bitkisi + hayvancılık döngüsü, sürdürülebilir bir ekonomik model olabilir.
Sulama ve modern tekniklerin yayılması, sebze-meyve üretiminin artmasına, belki de coğrafi işaretli ürünlerin (örneğin yerel bakliyat, kurutmalık sebze gibi) ortaya çıkmasına zemin sağlayabilir.
Tarım + ekoloji + kültür birleştiğinde, Sivas agro‑turizm açısından değerlendirilebilir: “köyde organik hayat, mevsiminde hasat, taze ürün, köy mutfağı deneyimi” gibi.
Bu şekilde Sivas, yalnızca üretim değil; değer üretimi, sürdürülebilir kırsal yaşam ve gelecek için bir model haline gelebilir.
—
Sivas, boş bir ova değil — umut tohumu, sabır, emek ve geleceğe inançla yoğrulmuş bir mozaik. Kimi topraklar buğday yeşertir, kimi yonca; kimi patates, kimi şeker pancarı… Ama hepsi aynı hikâyeyi, aynı umutlu bekleyişi anlatır. Ve inanıyorum ki, bu topraklarda daha çok şey yeşerecek. Belki bir gün Sivas yalnızca “tahıl ambarı” değil; “çok sesli tarım diyarı” olarak anılacak.
[1]: “Sivas’ta Yetiştirilen Mahsuller ve Tarım İstatistikleri”
[2]: “Sivas’ta yerli buğday ve arpa çeşitlerinde deneme ekimleri başladı”
[3]: “Sivas’ta Buğday ve Arpa Demonstrasyon Çalışmaları Başladı”
[4]: “Arpa ve Buğday Tohumları Üreticimizle Buluştu – sivas.tarimorman.gov.tr”